"Tragedia króla Ryszarda II" William Shakespeare

William Shakespeare

Tragedia króla Ryszarda II

Wydawnictwo Literackie 1984

w przekładzie Macieja Słomczyńskiego

tytuł oryginalny: King Richard II

ISBN: 83-08-01240

Zmień wyobraźnią ptaki w muzykantów

I trawę przemień w królewską posadzkę,

Kwiaty - w nadobne damy, twe stąpania

W kroki taneczne, pięknie odmierzone.

Gdyż ból gryzący słabiej tego kąsa,

Który drwi z bólu i wesoło pląsa.

Tragedia opowiada losy króla Ryszarda II, który władał Anglią w latach 1377-1399. Na tronie zasiadł młodo, bo w wieku dziesięciu lat. Wtedy pomocny mu był Jan z Gandawy, jego stryj, do którego należała realna władza. Ryszard jednak wreszcie osiągnął odpowiedni wiek i mógł samodzielnie podejmować decyzje. Z początku miał on przy sobie rzeszę sprzymierzeńców, ludzie go uwielbiali, a on rządził z rozwagą, sprawiedliwością i opieką. Wreszcie jednak zaczął ujawniać błędy swojego myślenia, a oto z dobrego władcy stał się chciwym, prowokującym i despotycznym człowiekiem.

Sztuka rozpoczyna się w chwili, gdy król Ryszard ma rozstrzygnąć spór pomiędzy Henrykiem Bolingbrokiem - księciem Yorku, zarazem synem Jana z Gandawy, a Tomaszem Mowbray, księciem Norfolku. Ostatecznie obu skazuje na wygnanie. Sam wyrusza na wojnę. W tym czasie Bolingbroke zbiera armię, by zaatakować Anglię i strącić Ryszarda z tronu.

Shakespeare to najwybitniejszy dramaturg, który zostawił po sobie wiele wspaniałych utworów, które do dziś uznawane są za wybitne. Dla mnie jednak włączanie Shakespeara do kanonu lektur w szkołach jest pomyłką. Traci na tym i autor i jego dzieła, umierając za każdym razem, gdy sięga się po streszczenia, a potem wpisuje się go w klucz odpowiedzi tylko po to, by zdać egzamin maturalny. W młodym wieku niewielu go doceni. Czy nie lepiej więc zostawić go tym, którzy rzeczywiście znajdą w nim wartości i docenią?

Romeo i Julia. Hamlet. Antoniusz i Kleopatra. Komedia omyłek. Sen nocy letniej. I wiele wiele innych dzieł, które mnie zachwycają już od lat, wabiąc słowem, tragicznymi wyborami i przewrotnymi bohaterami. Dodatkowo jako przedstawiciel teatru elżbietańskiego doprowadził do gruntowej reformy teatru. Stworzył bohaterów, którzy do dziś są wspominani i nieustannie fascynujący. Jego dzieła wymykały się ówczesnym zasadom, nawiązując swoją swobodą do różnych gatunków, co było inspiracją dla twórców romantycznych. Ponadto był człowiekiem tworzącym ponad epokami, który rozumie naturę człowieka, lecz także i jego rozum. Dziś brakuje takich twórców. Dlatego Shakespeare nie umrze choćby tylko w teatrze. A wciąż będzie odzywał na nowo z każdą reżyserską interpretacją.

O, mówią jednak, że głos konający

Wiąże słuch niby harmonijne dźwięki.

Nieliczne słowa zyskują znaczenie,

Gdyż prawdę mówi prawdziwe cierpienie.

Słowo ostatnie, które z ust wybiega,

Bardziej słyszane jest niż mowy grzmiące;

Najostrzej koniec życia się dostrzega;

Najlepiej widać słońce zachodzące;

Muzyka cichnąć najgłośniej się odzywa;

Słodycz ostatnia najsłodsza nam bywa;

Mocniej w pamięci zapisze się ona

Niż każda inna, dawno przeminiona.