"Człowiek, który wkradł się do Auschwitz" Denis Avey, Rob Broomby

"Przez kilka dni pracowałem obok jednego biedaka, chyba nazywał się Franz. Zacząłem go rozpoznawać w tłumie. Któregoś dnia po prostu go nie było. Wykorzystałem chwilę, kiedy kapo nie patrzyli, i zapytałem kogoś z komanda, co się stało z Franzem. Ten wskazał w górę obiema rękami i odparł:

- Wyleciał przez komin.

Łuski opadły mi z oczu."

Człowiek, który wkradł się do Auschwitz

Denis Avey, Rob Broomby

Wydawnictwo Insignis, 2011

Nie często sięgam po książki historyczne, bo trudno mi się czyta o tak nierozsądnych walkach, w których człowiek przestawał być człowiekiem. O tyle, o ile nie jestem pasjonatką historii, są pewne okresy i wydarzenia, które mnie zawsze w jakimś stopniu interesowały i do nich należała druga wojna światowa, a także wydarzenia rozgrywające się w obozach koncentracyjnych. Choć bestialstwo to jest nam chyba dziś dobrze znane, zupełnie inaczej się je odbiera, gdy przedstawia je człowiek, który wszedł tam z własnej woli i wyszedł z tego cało.

Denis Avey jest Brytyjczykiem, inżynierem. W wieku dwudziestu lat wstąpił do armii brytyjskiej i wtedy właśnie rozpoczęła się jego długa przygoda z karabinem na plecach. Niejednokrotnie został ranny, między innymi w bitwie pod Sidi Rezegh, kilkakrotnie wzięty do niewoli, z których też nie raz udało mu się uciec. Statek, którym był transportowany do Włoch został zbombardowany, a jemu i tak udało się przeżyć i w końcu dopłynął do okupowanej Grecji. Ostatecznie został przeniesiony do obozu jenieckiego w Monowicach, a po kolejnej próbie ucieczki, przeniesiono go do obozu pracy niedaleko niemieckiego koncernu chemicznego. Stamtąd kilkakrotnie zamieniał się ubraniami z więźniem w Auschwitz III-Monowitz, by na własne oczy przekonać się, jak okrutnie traktowani są tam Żydzi.

Książka jest naprawdę interesująca i niezmiernie chciałam ją przeczytać odkąd tylko zobaczyłam tytuł. Człowiek, który wkradł się do Auschwitz. Brzmi trochę niedorzecznie, gdy wiemy, co tam się działo, dlatego tym bardziej dziwić się można, czego człowiek, który nie był skazany na obóz koncentracyjny, tam szukał. Historia wydaje się nieprawdopodobna, ale autor (a zarazem bohater) tłumaczy, że po prostu musiał się tam znaleźć. Przekonać się, jak to życie wygląda i jak daleko mu do prawdziwego życia.

Chociaż sama historia jest naprawdę świetna, zawiodłam się odrobinę na tej książce. Oczywiście jest tu opisane wszystko, w jaki sposób Denis Avey znalazł się w obozie, dlaczego się tam znalazł i jak radził sobie w środku, jednak dla mnie było to za mało. Tak naprawdę cała historia o wdarciu się do Auschwitz zajmuje tylko niewielką część całej książki. Reszta to opowieść wcześniejszego życia Avey'a, który dokładnie opisywał raczej życie młodego żołnierza na frocie, który nie raz został ranny, który wciąż musiał zabijać wrogów i ratować siebie, gdy szanse na przeżycie były i tak nikłe.

Myślę, że ktoś sięgając po te książkę, będzie oczekiwał bardziej wyczerpującego opisu jego pobytu w Auschwitz, bo to właśnie sugeruje nam tytuł. Z przykrością stwierdzam, że tacy czytelnicy zawiodą się na niej, bo to raczej ukazanie Avey'a jako dobrego żołnierza, który potrafił wyjść cało z każdej opresji, nawet tej najbardziej szaleńczej, do której sam w pełni świadomy się wpakował. Opowieść rozpoczynająca się od nauki strzelania, a kończąca na poszukiwaniach ludzi, którzy mogli wnieść coś więcej do tej książki. To nie jest opowieść o Auschwitz, ale o człowieku, który w ryzykownym życiu brytyjskiego żołnierza, pewnego dnia tam wszedł, kolejnego uciekł, a teraz chciałby o tym opowiedzieć.

Książka nie zaspokoiła moich oczekiwań, choć była bardzo dobrą lekturą. Miejscami na pewno wstrząsającą, bo to w końcu wojna, która nie potrafiła być inna. To raczej biografia Denisa Avey'a, bo opisuje jego życie od początku aż po dziś dzień, nie przywiązując szczególnej uwagi do żadnego okresu. Ciekawa, z wciągającą historią, ale wciąż poniżej oczekiwań.

"Znów z trudem oddychałem. Panowała potworna duchota i wszędzie unosił się zapach rozkładających się ciał. Auschwitz III nie przypominało żadnego innego miejsca. Stało się piekłem na ziemi. Doświadczyłem tego, ale to było upiorne, przerażające doznanie."

Za książkę dziękuję wydawnictwu