"Szkarłatna litera" Nathaniel Hawthorne

Nathaniel Hawthorne

Szkarłatna litera

Wydawnictwo Dolnośląskie 2005

Purytańskie szkarłatne „A” jako symbol hańby i cudzołóstwa, stało się inspiracją Nathaniela Howthorna dla stworzenia opowieści o kobiecie, która musiała nosić ów znak na swej piersi. Hester Prynne, główna bohaterka powieści, to jedna z najważniejszych bohaterek amerykańskiej literatury. Jej historia była przetwarzana wiele razy w kinematografii, a książka szybko stała się najsłynniejszym utworem pisarza. Szkarłatna litera to druga powieść Howthorna wydana w 1850 roku, która mocno odzwierciedla obsesję autora na punkcie grzechu. W swoich książkach odkrywał nonkonformistyczny charakter purytańskiego świata, umieszczając go w moralnych dylematach.

Mąż Hester Prynne zaginął bez śladu. Podczas jego nieobecności kobieta zachodzi w ciąże i rodzi dziecko, małą Pearl. Teraz musi odpowiedzieć za zdradę, jak wymagają tego od niej mieszkańcy. Zwyczaje nakazują, aby cudzołożnica nosiła na piersi literę „A” (od ang. adultery - cudzołóstwo). Hester z czerwonego sukna wycina literę i przytwierdza do swej sukni. Następnie musi wystawić się na widok konserwatywnej społeczności, godząc się na krzywe spojrzenia, śmiech i ostre słowa. Okryta hańbą nosi odkryty znak na piersi przez kolejne lata, ukrywając imię swego kochanka i wychowując Pearl, która - jak mówi - utrzymuje ją przy życiu, choć zarazem jest też jej karą.

"Niemniej jednak na tych samych ludziach, co o owych sprawach opowiadali, szkarłatna litera wywierała takie wrażenie, jak krzyż na piersi siostry zakonnej: uświęcała tę, co ją nosiła, i pozwalała jej chodzić bezpiecznie wśród wszelkich niebezpieczeństw."

Howthorne przedstawia problem ludzkiej moralności tamtych czasów. Purytanie chcieli stworzyć społeczeństwo idealne. Dążyli do skrajnej moralności, odrzucając wszystkie niewygodne doktryny katolickie. Nic więc dziwnego, że tutaj społeczeństwo mocno reaguje na "występek" Hester - chcą ją wychłostać, napiętnować znakiem na samym czole, chcą jej śmierci. Uważają, że rozpustnica wśród nich ściąga hańbę na wszystkie kobiety. Hester zostaje odrzucona przez społeczeństwo, choć i to podejście podczas trwania powieści mocno ewoluuje, jak i sama Hester. Kodeks społeczny i głęboka religijność stoją na pierwszym miejscu w hierarchii wartości tej społeczności, choć sami nie ukrywają początkowo swej nienawiści wobec kobiety, atakują ją złymi słowami i chcą odebrać dziecko. Szkarłatna litera na piersi Hester ją jednak uszlachetnia, grzech staje się przyczyną edukacji jej duszy. Książka przedstawia społeczeństwo skostniałe, trzymające się sztywno reguł, które upadlają tak naprawdę ich, a nie Hester, bo to społeczeństwo przestaje już czuć cokolwiek.

Do powieści podeszłam z dużym entuzjazmem, choć przyznam, że czytało mi się ją niełatwo. Howthorne stworzył doskonałą historię, spisując ją językiem odpowiednim dla swoich czasów i niełatwym. To minimalna ilość dialogów i cała masa długich opisów, które mogą zniechęcić niezakochanych w klasyce. Autor raczy nas wieloma szczegółami, które potrafią zmęczyć, choć szkoda zrezygnować z takiego powodu z takiej historii. Przyznam, że dużo bardziej odpowiadały mi filmowe wersje tej opowieści, z którymi zapoznałam się już jakiś czas temu. Przekazują samo sedno problemu, cały tragizm tych wydarzeń, lecz w równie dobry sposób, jak sądzę, nie spłycając powieści. Szczególnie polecam Szkarłatną literę z 1926 roku z urokliwą Lillian Gish, popularną aktorką kina niemego tamtych lat w roli Hester. Nie sposób nie pokochać tej historii w tym wydaniu.

Taką książkę warto polecić fanom klasyki, którym niegroźny trudny, ciężki język i skomplikowany styl. Warto poznać tę historię, w której grzech tak naprawdę dotyka każdego. W zasadzie każdy z tego purytańskiego społeczeństwa mógłby na piersi przyszyć swoją literę, która odpowiadałaby jego grzechom. Łatwiej im jednak spoglądać na innych, zapominając, że każdy powinien wykrzesać z siebie odrobinę wielkoduszności, zamiast opierać się jedynie o sztywne, niezłomne zasady. Hester okryła się hańbą, jednak nie okazała się gorsza od pozostałych. Sama potrafiła uczynić dla nich więcej, niż oni wszyscy dla niej jednej.

ISBN: 8373841903

Tytuł oryginalny: The Scarlet Letter

Ilość stron: 203

„Wśród pospolitego tłumu, zawsze w owych ponurych czasach chętnego do wyolbrzymiania rzeczy działających na ich wyobraźnię w sposób groteskowy i okropny, krążyła opowieść, która łatwo mogłaby stać się pełną grozy legendą. Twierdzono, że znak ten nie był po prostu skrawkiem czerwonego sukna, barwionego w glinianym naczyniu z farbą, lecz został rozżarzony ogniem piekielnym i gdy tylko Hester wychodziła nocną porą, można było zobaczyć, jak płonie.”